برای شناخت فیوز در واقع فیوز بخش انتهایی سیستم برق هر ساختمان است که جریان برق به آن ختم می شود.
اما کارایی و کاربرد فیوزها چیست؟ فیوزها اصولا وظیفه تامین و کنترل جریان برق را دارند. به عبارت دیگر جریان برق از کنتور اصلی تا سر کابل ها به سمت فیوز و سپس داخل ساختمان هدایت می شود.
با این وصف فیوزها در واقع یک ایستگاه پیش از رسیدن جریان برق به داخل ساختمان هستند و در حکم مامور ایمنی برق عمل میکنند. نکته دیگر دراین باره، محل قرارگیری فیوزها است که باید توضیح داده شود.
به طور معمول فیوزها داخل یک جعبه قرار دارند که جعبه فیوز نام دارد. جعبه فیوز در ابعاد و انواع گوناگونی ارائه می گردد.
تا همین چند سال گذشته هنوز فیوزهای فشنگی در بازار حرف اول را می زدند. اما اکنون دیگر مدتی است جعبه فیوز مینیاتوری جایگزین این نوع فیوزها شده اند. امروزه از جعبه فیوزهای مینیاتوری بیشتر در ساختمان های مسکونی استفاده می شود. این نوع فیوزهای مینیاتوری در چهار مدل A و B و C و D و بر اساس کارایی و سرعت شان مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی در حال حاضر در برقکاری ساختمان ها از دو مدل B و C به ترتیب برای مصارف روشنایی و تامین برق پریز استفاده می گردد.
برای این که بتوانید یک فیوز مینیاتوری را به راحتی نصب کنید باید اطلاعاتی کافی حول این موضوع داشته باشید. عموما در هر خانه ای یک جعبه فیوز مینیاتوری وجود دارد. داخل این جعبه ها که معمولا در آشپزخانه منازل نصب می شوند تعدادی فیوز وجود دارد. هر کدام از این فیوزها مخصوص قطع و وصل کردن برق قسمتی از خانه می باشند.
مثلا یک فیوز مخصوص به آشپزخانه و یک فیوز مخصوص به اتاق ها وجود دارد. نکته فنی دیگر دانستن آن برای نصاب فیوزها الزامی خواهد بود این است که سرخط سیم های هر فیوز معمولا از بالای کلید وارد شده و از پایین آن خارج می شود. عموما برای سالن و آشپزخانه از فیوز ۱۶ آمپر مدل C استفاده می شود و برای روشنایی فیوز ۱۰ آمپر از مدل Bبهره می برند.
همچنین برای فیوز اصلی ساختمان که به فیوز محافظت جان نیز مشهور است از فیوز ۲۵ تا ۳۲ آمپری استفاده می شود. این توضیح در اینجا الزامی است که تعداد میزان آمپر و مدل فیوزهای مینیاتوری بستگی به تعداد وسایل برقی خانه و متراژ آپارتمان دارد. از همین رو بهتر است پیش از اقدام به خرید و نصب جعبه فیوز مینیاتوری از کارشناسان امر راهنمایی بگیرید.
در این مرحله به نحوه مرتب کردن سیم ها پیش از نصب فیوزها خواهیم پرداخت. برای این کار نیاز به یک اهم متر دارید تا به کمک آن و با لوپ کردن دو تا از سیم ها تشخیص بدهید هر سیمی از کجا آمده است. دانستن رنگ سیم ها و کارایی هر کدام نیز در این مرحله حیاتی است؛ رنگ قرمز نشانگر سیم فاز است و رنگ آبی نشانگر سیم نول.
سیم ارث هم به طور معمول زرد رنگ انتخاب می شود. کابل جریان اصلی برق که وارد فیوز می شود نیز از آنجا که کابلی کلفت تر است به سادگی قابل تشخیص است. اکنون پس از که این اطلاعات را در مورد سیمکشی به دست آوردید با انجام مراحل زیر می توانید کار نصب را را به اتمام برسانید:
یک. ابتدا سیمهای ارث را از هر سر خطی به یک ترمینال متصل کنید.
دو. سپس سیم های نول را که به رنگ آبی هستند در ترمینال دیگری نصب نمایید.
سه. در این مرحله سیمهای فاز را به صورت جداگانه به یک فیوز ببندید. توجه کنید که قبل از این کار باید به کمک اهم متر تعیین کرده باشید هر کدام از این سیمها مربوط به کدام سر خط است.
چهار. حالا باید سیم مربوط به برق اصلی را به کمک شانه فیوز ببندید به فیوز ۲۵ یا ۳۲ آمپری. در نهایت نیز خروجی آن را به باقی ورودی ها متصل کنید.
پنج. در آخر نیز باید فیوزهای ۱۶ آمپری را به سرخط های پریز ببندید و فیوزهای ۱۰ آمپری را به سرخط های روشنایی. در این حالت با روشن و خاموش شدن فیوز، جریان برق قطع و وصل خواهد شد.
دیدیم که نصب فیوز مینیاتوری به عنوان یک محافظ برقی کار چندان پیچیده ای نیست و به سادگی قابل نصب است. این روزها استفاده از فیوزهای مینیاتوری در خانه های مسکونی رایج شده است و این امر سبب می شود در صورت بروز هر گونه مشکل در جریان برق و سیمکشی ها کمترین آسیب ممکن به وسایل و ساکنین وارد آید.
منبع: تجارت فردا
برای ساخت انواع تابلوهای برق باید نقشه طراحی شود. این نقشهها به طور کلی به دو دسته داخل تابلو و رایزر دیاگرام تقسیم میشوند. در نقشه داخل تابلو، تمامی فیوزها و کلیدهای تابلو ترسیم میشوند. رایزر دیاگرام هم مکان تابلو را مشخص میکند. از هر دو نقشه برای ساخت تابلو استفاده میشود، اما برای اجرای بینقص آنها باید نکات زیر را رعایت کنید:
لازم به ذکر است که جهت ساخت تابلوهای برق نیاز به طراحی نقشه های الکتریکی از جمله: نقشه تک خطی (SLD) و نقشه سه خطی و فرمان (Schematic) و همین طور نقشه های مکانیکی و جانمایی تجهیزات (LAYOUT) میباشد.
قبل از اقدام به ساخت و نصب تابلو برق باید نکاتی را رعایت کنید تا در ادامه با مشکل مواجه نشوید. در ادامه به بررسی این نکات میپردازیم:
این تابلوها وزن خیلی سنگینی ندارند و توسط نیروی انسانی یا برخی جکها میتوان آنها را جابجا کرد. هنگام جابجایی باید نهایت دقت رعایت شود؛ چرا که تابلوها به دلیل عمق کم و ارتفاع زیاد، نقطه اتکایی بالاتر از سطح زمین دارند. همچنین هنگام حمل و جابجایی تابلو، باید از وارد شدن ضربه و تکانهای شدید به آن جلوگیری شود. به دلیل وجود تجهیزات مهم و حساس درون این تابلوها، جزو بارهای ترافیکی به حساب میآیند.
در صورتی که قسمتی از تابلو آسیب ببیند با استفاده از قوطی رنگ موجود، اقدام به ترمیم قسمت آسیبدیده کنید. بعد از جابجایی تابلو و رساندن آن به محل نصب، برای بست کردن آن از پیچ و مهره استفاده کنید. دقت داشته باشید که از هرگونه اتصال جوشکاری شاسی تابلو خودداری کنید. در صورتی که تابلو روی فنداسیون فیکس شود، کار نصب هم به اتمام میرسد.
استفاده از تابلو برق هم از نظر اقتصادی و هم از نظر کاهش خطرات احتمالی موثر است. موادی که در بدنه این محفظه مورد استفاده قرار میگیرد، باعث استحکام و دوام آن در برابر ضربه و فشار میشود. این تابلوها دستهبندیهای مختلفی دارند. در این مطلب به بررسی انواع تابلوهای برق از نظر ساختار، عملکرد، سطح جریان و محل نصب پرداختیم. درون محفظه تابلو تجهیزات زیادی وجود دارد که برخی از مهمترین و پرکاربردترین آنها را معرفی کردیم.
هنگام جابجایی این تابلوها باید احتیاط را رعایت کنید؛ چرا که هرگونه تکان شدید یا ضربه، باعث آسیب رسیدن به تجهیزات داخلی میشود. تابلوهای برق برای ساختمانهای مسکونی، بیمارستانها، فرودگاه، صنایع و … مورد استفاده قرار میگیرند. تجهیزات داخلی محفظه تابلو برق به همراه سیمکشی، توزیع و انتقال انرژی الکتریکی به مجموعه را برعهده دارند. درواقع وجود این تابلوها برای توزیع ایمن و مناسب برق لازم و ضروری است.
منبع: تسلا کالا
این تابلوها جریان ولتاژ بین 1 تا 36 کیلو ولت دارند. معمولا تابلوهای فشار متوسط به شکل چند سلولی مونتاژ میشوند. این تابلوها تجهیزات مختلفی، ازجمله ترانسفورماتورهای اندازهگیری جریان، باس بار، کلیدهای قدرت، رله، کلیدهای جداکننده زمین و … را دارند. این تابلوها به طور کلی به 3 دسته زیر تقسیم میشوند:
تابلو برق فشار ضعیف یکی از رایجترین تابلو برقهای موجود است که در ساختمانهای مسکونی یا خانههای کوچک مورد استفاده قرار میگیرد. با استفاده از این تابلو برقها کیفیت تجهیزات حفظ شده و عمر آنها افزایش پیدا میکند. از طرف دیگر باعث صرفهجویی در هزینههای شما میشود.
روی این وسیله تجهیزات اندازهگیری، حفاظتی، کنترلی، تنظیمکننده، نشانگر و … قرار میگیرند. به این ترتیب کلیه اتصالات مکانیکی و الکتریکی ساختمان را کنترل میکند. سطح ولتاژ این تابلوها معمولا کمتر از 1000 ولت است. این تابلو برقها به انواع مختلفی تقسیم میشوند که در ادامه آنها را بررسی میکنیم:
تابلوهای برق به دو روش قابل نصب هستند؛ بیرونی و درونی. در ادامه با این 2 روش نصب بیشتر آشنا میشوید.
همانطور که از عنوان آنها پیداست در محیط و فضای باز نصب میشوند. این تابلوها باید مقاومت لازم در برابر عوامل مختلف محیطی را داشته باشند. ورقه به کار رفته در این تابلوها نباید کمتر از 2 میلیمتر باشد. این تابلوها معمولا 120 سانتی متر ارتفاع و 40 سانتی متر عمق دارند. برای نصب مناسب آنها، باید نکات زیر را رعایت کنید:
از این تابلو برق در محیطهای سرپوشیده استفاده میشود. این تابلوها هم وظیفه حفاظت از تجهیزات در برابر حوادث ناخواسته را دارند. تابلوهای درونی ابعادی معادل 220 (ارتفاع)، 90 (عرض) و 60 سانتی متر (عمق) دارند. این تابلوها به دو نوع ایستاده و دیواری تقسیم میشوند. برای نوع ایستاده از ورقه 2 میلیمتری استفاده میشود و وجود اسکلت نگهدارنده پروفیل یا نبشی ضروری است. برای تابلو دیواری از ورقهای به ضخامت 1.25 تا 1.50 میلی متر استفاده میشود.
تابلوهای برق به انواع مختلفی تقسیم میشوند
تابلوهای برق از نظر نحوه کارکرد به 2 دسته تقسیم میشوند. در ادامه با این تابلوها آشنا میشوید.
این تابلوها که در ابعاد مختلفی ساخته میشوند، انرژی الکتریکی را جمعآوری و توزیع میکنند. تابلوهای توزیع دارای ورودی شبکه برق سراسری و خروجی مصرفکننده هستند. این تابلو با ترمینال به خروجی و ورودی متصل میشود. تابلوهای توزیع وظیفه تقسیمبندی و انتقال جریان برق ورودی را برعهده دارند. از این تابلو به عنوان منبع تغذیه دستگاهها و تابلوهای دیگر یاد میکنند.
این نوع تابلوها دارای تجهیزات متنوع برای سنجش وضعیت سیستم هستند. بعد از سنجیدن و نمایش وضعیت سیستم، انتقال تنظیمات اعمالشده توسط کاربر را انجام میدهند.
تابلو برق از نظر نوع ساخت و مواد به کار رفته در آنها به دو دسته تقسیم میشود که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
محفظه این تابلوها تماما از جنس فلز هستند. در این محفظه تمام تجهیزات الکتریکی لازم، مثل دستگاههای اندازهگیری، ترانس ولتاژ و جریان، انواع کلیدها، شینهها و … وجود دارند.
درواقع نوعی از تابلوهای متال انکلوزد محسوب میشوند با این تفاوت که محفظههای آن از یکدیگر جدا شدهاند، اما چرا اینگونه طراحی میشوند؟ برای جلوگیری از انتقال خطاهای انسانی. در این تابلوها اگر خطایی در محفظهای اتفاق بیفتد، محفظههای دیگر در امان خواهند بود.
البته لازم به ذکر است که اصطلاح متال انکلودز و متال کلد، بیشتر در مورد تابلوهای برق فشار متوسط کاربرد دارد.
طراحی بدنه تابلو برق باید به گونهای باشد که از تجهیزات داخلی در برابر انواع آسیبها جلوگیری کند. معمولا بدنه تابلوها از پلاستیک، کامپوزیت یا آهن ساخته میشود. ضخامت ورق به کار رفته در تابلوها هم به فاکتورهای زیادی، ازجمله محل ورود و خروج هادیها، محل قرارگیری تابلو، قابلیت دسترسی به تجهیزات تابلو، شکل تابلو و … بستگی دارد.
اگر لازم باشد برای تقویت بدنه از پروفیل هم استفاده میکنند. این کار باعث جلوگیری از آسیب رسیدن به تجهیزات هنگام وارد شدن ضربه میشود. بدنه تابلوهای برق یا همراه آن یا به صورت جداگانه ساخته میشود. ساخت بدنه باید علاوهبر تامین ایمنی لازم برای کاربران، باعث سهولت دسترسی به تجهیزات داخلی هم بشود. در برخی از تابلوهای فشار متوسط، برای تخلیه فشار حاصل از انفجار، دریچهای را در سقف تابلو تعبیه میکنند.
جنس بدنه این تابلوها باید مقاوم باشد
در تابلوهای بزرگ به جای سیمکشی داخلی از شینه یا شمش استفاده می کنند؛ چرا که در این تابلوها جریان مصرفکننده بسیار زیاد است. شینهها برخلاف سیمکشی بدون افت ولتاژ جریان بسیار قوی را از خود عبور میدهند. به طور کلی تابلوهای برق برای استفاده در مکانهای زیر کاربرد زیادی دارند:
منبع: تسلا کالا
قطعات و تجهیزات زیادی در تابلو برق وجود دارد. البته این تجهیزات بسته به کاربرد تابلوهای برق متفاوت هستند. با این وجود برخی از پرکاربردترین آنها را در ادامه بررسی میکنیم.
وسیلهای که وظیفه محافظت از مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه را دارد. به این صورت که با افزایش جریان در مدار، فیوز میسوزد و باعث قطع جریان الکتریکی میشود. این کار از آسیب به بقیه تجهیزات جلوگیری میکند.
این دستگاه وظیفه قطع جریان برق در صورت افزایش دما را برعهده دارد. وقتی دما بیش از اندازه افزایش پیدا میکند، بیمتال جریان را قطع میکند. بیمتالها از موتورهای 3 فاز در برابر اور هیتینگ یا گرم شدن بیش از حد، محافظت میکنند.
وظیفه این کلید مثل فیوز، قطع کردن جریان برق در مواقع اتصال کوتاه و اضافه بار است، اما کلید مینیاتوری بعد از قطع جریان نمیسوزد و دوباره به سیستم برمیگردد.
برای استعلام قیمت کلید مینیاتوری کلیک نمایید و فرم درخواست خود را ارسال نمایید.
این کلیدها در تابلو برق، وظیفه محافظت از موتورهای الکتریکی در برابر عدم تعادل فاز، اضافه بار و … را دارند.
این تجهیزات شباهت بسیار زیادی با رله دارند. از کنتاکتور برای کلیدزنی در مدار استفاده میشود.
این کلید وظیفه محافظت از انسان در برابر شوک الکتریکی یا برقگرفتگی را دارد. بلافاصله بعد از ایجاد نشتی در جریان، کلید محافظ جان وارد عمل شده و مدار را قطع میکند. به این ترتیب از مدار در برابر آسیبها هم جلوگیری میکند.
چراغ یا چراغهایی هستند که خاموش یا روشن بودن بخشهای مختلف تابلو را نشان میدهند.
وظیفه این قطعه زمانبندی و مدیریت زمان برای ارسال سیگنال در مواقع مناسب است.
سامانه کنترلی است که وظیفه کنترل و نظارت بر سیستم را دارد. این سامانه پیشرفته، قابل برنامهریزی بوده و شرایط عملکرد تجهیزات را بررسی میکند. این سامانه طبق برنامهریزی انجام شده واکنش مناسب در برابر قطع و وصل شدن دستگاه را انجام میدهد.
این داکتها پوششهایی برای محافظت از سیمکشی تجهیزات داخل تابلو هستند. درواقع کابلها را داخل این داکتها قرار میدهند. به این ترتیب علاوهبر حفظ ایمنی، ظاهر جمعوجور و زیباتری هم به تابلو میبخشد.
با استفاده از این سوئیچ، میتوان به صورت دستی جریان را قطع یا وصل کرد.
تابلوهای برق دستهبندیهای متنوعی دارند، اما از نظر سطح ولتاژ معمولا به دو دسته تقسیم میشوند؛ تابلوهای فشار متوسط و فشار ضعیف.
منبع: تسلا کالا
سیستمهای برقرسانی شبکههایی بسیار بزرگ و گسترده هستند. این سیستم دربرگیرنده تمامی سیمها و کابل برق های داخل و بیرون از ساختمان مسکونی، نیروگاهها، کارخانجات، انواع پروژههای صنعتی و عمرانی و … میشوند. سیستمهای برق برای توزیع و انتقال علاوه بر سیمکشی به تجهیزات مختلفی هم نیاز دارند. این تجهیزات و سیمکشی درون محفظهای به نام تابلو برق قرار میگیرند.
به طور کلی تابلوهای برق دارای چه اجزایی هستند؟ این تابلوها چه مزایا و کاربردهایی دارند؟ تابلوهای برق به چند دسته تقسیم میشوند؟
در گذشته و قبل از اینکه استفاده از این محفظهها رایج شود، برخی حوادث مثل اتصال کوتاه، باعث آسیب جانی و مالی به کاربران میشد؛ چرا که این سیستمها بهراحتی قابل دسترس بودند و هیچ محافظی نداشتند. تابلوهای برق با توجه به کیفیت و نوع ساخت علاوه بر جلوگیری از تحمیل ضرر اقتصادی، باعث حفظ سلامتی مصرفکنندگان نیز میشود.
تابلوهای برق محفظهای هستند که تجهیزات برقی درون آنها قرار میگیرد. کنترل برق ساختمان یا دستگاههای صنعتی، وابستگی زیادی به عملکرد تجهیزات داخل تابلو دارد. در گذشته مشکلات زیادی، از جمله اتصال کوتاه، دسترسی راحت به تجهیزات و عوامل محیطی، باعث ایجاد خطرات جانی و مالی میشد. همچنین نبود تابلو برق، باعث آسیب رسیدن به انواع تجهیزات در برابر رطوبت، باران، گرد و غبار، حیوانات و … میشود. برای جلوگیری از این اتفاقات و تامین امنیت بیشتر، محفظهای برای تجهیزات برقی در نظر گرفته شد.
در این تابلوها قطعات زیادی مثل فیوز، شینه، رله، تایمر، کنتاکتور، کلید برق و سوییچ، ترانس، سیم و کابل و … وجود دارند. هریک از این قطعات وظایف مخصوص به خود را انجام میدهند. وجود این تابلوهای برق برای انتقال و توزیع ایمن انرژی الکتریکی ضروری است.
از دادههای مدارهای فرمان و قدرت برای تحلیل نقشههای برقی استفاده میشود. تمامی مدارهای الکتریکی از دو قسمت فرمان و قدرت تشکیل شدهاند. مدار قدرت وظیفه عبور دادن جریان اصلی مصرف کننده را برعهده دارد.
برای ایجاد طراحیهای متنوع، بهکارگیری کنتاکتور در مدار کنترل بسیار موثر است. به طور کلی مدارهای راهاندازی و کنترل به دو قسمت زیر تقسیم میشوند:
منبع: تسلا کالا